Άγχος, η μάστιγα της εποχής. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να περπατάει σε αυτόν τον πλανήτη που να μην έχει αισθανθεί έστω μία φορά στη ζωή του το άγχος να τον κυριεύει. Μάλιστα, τα διεθνή στατιστικά αναφέρουν ότι 1 στους 3 ανθρώπους έχουν έναν βαθμό αγχώδους διαταραχής.
Γιατί μπορεί να εκδηλώνεται μια Αγχώδης διαταραχή;
Αυτή μπορεί να αναφέρεται σε στρες ή φόβο για συγκεκριμένες καταστάσεις (π.χ. μια ομιλία μπροστά σε κόσμο, φόβο για τις αράχνες και τα φίδια) ή γενικευμένο άγχος για πολλά πράγματα.
Αγχώδης διαταραχή – Πώς μπορείς να στηρίξεις κάποιον με άγχος;
Αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο υποφέρει από άγχος, η καλύτερη συμβουλή που μπορείτε να του δώσετε είναι να απευθυνθεί σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, που θα τον/τη βοηθήσει όχι μόνο να το διαχειριστεί, αλλά και να ανακαλύψει τις βαθύτερες αιτίες του, ώστε να το αντιμετωπίσει.
Στην προσπάθεια υποστήριξης του ατόμου που υποφέρει από άγχος, υπάρχουν κάποιες φράσεις που καλό είναι να μην ειπωθούν.
Ποιες είναι οι φράσεις που ενισχύουν το άγχος;
1. “Ηρέμησε”.
Αν τα πράγματα ήταν τόσο απλά, το άτομο θα μπορούσε να το κάνει από μόνο του. Με αυτή τη φράση, όχι μόνο δεν θα βοηθήσετε το άτομο να ηρεμήσει, αλλά είναι πολύ πιθανό να προκαλέσετε και την οργή του.
Αν ένα άτομο βρίσκεται σε κατάσταση στρες, δεν μπορείτε να του πείτε απλώς να ηρεμήσει. Είναι σχεδόν αδύνατον και επίσης είναι σαν να ακυρώνετε, σαν να υποβαθμίζετε αυτό που αισθάνεται εκείνη τη στιγμή.
Εναλλακτικές για να απαλύνετε το άγχος του
Τι εναλλακτικές έχετε; Αντί να πείτε “χαλάρωσε” δοκιμάστε μια ερώτηση ανοιχτού τύπου, όπως “Τι σκέφτεσαι;”
Αν σας πει ποια είναι η αιτία του άγχους του, μπορείτε να συνεχίσετε με άλλες ερωτήσεις που θα δείξουν ότι ενδιαφέρεστε και θα δώσουν τον χρόνο στον συνομιλητή σας να επεξεργαστεί το πρόβλημα και να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση.
2. “Δεν υπάρχει κάτι που θα πρέπει να σε ανησυχεί, όλα είναι στο μυαλό σου”.
Ένα άτομο σε κατάσταση στρες δεν μπορεί να ηρεμήσει. Το συμπαθητικό νευρικό του σύστημα είναι ενεργοποιημένο (σε μια αντίδραση που είναι γνωστή ως fight-or-flight response).
Πρόκειται για μια βιολογική διαδικασία στην οποία ο καρδιακός ρυθμός ανεβαίνει, το ίδιο και τα επίπεδα αδρεναλίνης, οι μύες σφίγγουν και οι αισθήσεις του ατόμου τίθενται σε εγρήγορση.
Η συγκεκριμένη διέγερση “ξεπερνά” τη λογική σκέψη. Πρόκειται για μια αντίδραση συναγερμού που ενεργοποιεί αρχέγονα ένστικτα όπως αυτό της επιβίωσης.
Με αυτή τη φράση, το άτομο αισθάνεται πως δεν έχετε καμία διάθεση να καταλάβετε αυτό που αισθάνεται. Αντί να απορρίπτετε αυτό που αισθάνεται, προσπαθήστε να δείξετε ενσυναίσθηση και πως είστε εκεί για να τον/την ακούσετε. Κάντε ερωτήσεις που δείχνουν ότι ενδιαφέρεστε να μάθετε τι συνέβη.
3. “Δεν τρέχει τίποτα, δεν είναι σοβαρό, όλα θα πάνε καλά. Σε λίγα χρόνια θα τα σκέφτεσαι όλα αυτά και θα γελάς”.
Άλλη μια σειρά από φράσεις που όχι μόνο είναι κούφιες, αλλά δεν είναι και οι κατάλληλες για ένα άτομο που αισθάνεται το στρες να τον παραλύει και επηρεάζει τη λειτουργικότητά του. Η υποβάθμιση όλων αυτών που αισθάνεται και βιώνει δεν βοηθά.
Το άτομο που είναι σε κατάσταση στρες αισθάνεται ότι το πρόβλημά του είναι μεγάλο και αισθάνεται άσχημα για αυτό.
Ακόμη κι αν θεωρείτε υπερβολική την αντίδραση (φανταστείτε μία έφηβη που τσακώθηκε με το αγόρι της), μην το δείξετε.
Αντί να αναιρέσετε αυτό που αισθάνεται, λέγοντας πως δεν είναι σπουδαίο, δοκιμάστε να δείξετε ενσυναίσθηση, ότι είστε εκεί, ότι ακούτε, ότι νοιάζεστε.
4. “Έχω κι εγώ προβλήματα”.
Άλλη μια φράση που δεν είναι βοηθητική. Κάποιες φορές το μοίρασμα και των δικών μας προβλημάτων μπορεί να βοηθήσει. Ιδίως αν το άγχος του ανθρώπου μας δεν είναι οξύ, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έντασης.
Αν όμως ο απέναντί σας θεωρήσει ότι δεν λαμβάνετε το δικό του άγχος υπόψη, εκεί μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα. Αντ’ αυτού λοιπόν καλύτερα να ακούσετε τις ανησυχίες του ανθρώπου σας, χωρίς να μπαίνετε σε συγκρίσεις.
5. Μην ενθαρρύνετε συμπεριφορές που διευκολύνουν τη διατήρηση του άγχους.
Πολλές φορές στη θέα ενός σκύλου στο πάρκο, οι γονείς παίρνουν αγκαλιά το παιδί τους λέγοντας ότι φοβάται τα σκυλιά. Έτσι, όμως το παιδί δυσκολεύεται να ξεπεράσει τον φόβο του. Αυτή η κίνηση των γονιών μπορεί να αυξήσει συν τω χρόνω τον φόβο του παιδιού. Γιατί το στρες τρέφεται από την αποφυγή!
Για κάποιον που φοβάται τους σκύλους, κάθε φορά που βιώνει πανικό και απομακρύνεται, η φοβία εγκαθίσταται λίγο περισσότερο.
Αυτό συμβαίνει για δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, γιατί η αποφυγή, στην περίπτωση του παιδιού και του σκύλου στο πάρκο που αναφέραμε παραπάνω, είναι ένα έμμεσο μήνυμα προς το παιδί ότι τα σκυλιά είναι όντως επικίνδυνα και θα πρέπει πάντα να αποφεύγονται και δεύτερον, γιατί η αποφυγή του στρεσογόνου παράγοντα προκαλεί ένα τόσο γλυκό συναίσθημα, που ενισχύει τη fight-or-flight απόκριση που μόλις δημιουργήθηκε.
Είναι σαν να προσπαθεί ο γονιός να δελεάσει το παιδί του να κάνει κάτι με… καραμέλες! Ναι, θα το κάνει εκείνη τη στιγμή, όμως θα επανέλθει σύντομα σε αυτή τη συμπεριφορά. Για να… ξαναπάρει καραμέλες!
Τι πρέπει λοιπόν να κάνετε την επόμενη φορά αντί να “καλλιεργήσετε” την αποφυγή;
Ενθαρρύνετε το άτομο να καταπολεμήσει τον φόβο του. Π.χ. στην περίπτωση του σκύλου, πείτε στο παιδί: “Κοίτα το σκυλάκι! Ξέρω ότι φοβάσαι, αλλά αυτό είναι τόσο καλό! Θέλεις να ρωτήσουμε αν μπορούμε να το χαϊδέψουμε;”
Το μυστικό είναι η ενσυναίσθηση και η ενθάρρυνση προς πιο υγιείς συμπεριφορές. Η ανταπόκριση με ανοιχτού τύπου ερωτήσεις και η παρακίνηση για μη αποφυγή του στρεσογόνου ερεθίσματος.
Και να θυμάστε: δεν είναι ώρα για να βάλετε στο τραπέζι και τα δικά σας άγχη ή να κάνετε συγκρίσεις- αφήστε το για άλλη φορά.
Από την αρθρογραφία της Έλενα Μπογδάνου στο Project Parenting
